هنگامی که صحبت از مراقبت و سلامتی گربه شماست، من چند توصیه ی ساده برای شما دارم:
• محیط امنی برای او فراهم کنید (اجازه ندهید از محیط آپارتمان خارج شود)
• غذای با کیفیت بالا به او بدهید (بطور مثال غذاهای مخصوص گربه با پروتئین تهیه شده از گوشت)
• به طب پیشگیری او اهمیت بدهید (معاینات منظم سالیانه، تست های آزمایشگاهی و واکسیناسیون)
• امکان فعالیت بدنی زیاد برای او فراهم کنید
با رعایت این نکات پایه ای، می توانید به دوستان گربه ای خود کمک کنید که سالها زندگی سالمی داشته باشند. اما بعنوان یک نگهدارنده ی گربه، باید مواظب پنج قاتل خاموش در گربه ها هم باشید. با دانستن این امر، می توانید بدانید که باید باید دنبال چه علائم بالینی ای باشید. مثل بیشتر بیماری ها، هر چه زودتر علائم بالینی تشخیص داده شوند، ما دامپزشکان می توانیم درمان موثر را زودتر آغاز کنیم.
1.بیماری مزمن کلیوی
یکی از مهمترین قاتلین خاموش گربه ها بیماری مزمن کلیوی است (که گاهی نارسایی مزمن کلیوی یا آسیب مزمن کلیوی خوانده می شود). این اصطلاحات معانی یکسانی دارند و اصولا به این معنی هستند که 75 % هر دو کلیه از کار افتاده اند. علائم بالینی نارسایی مزمن کلیوی شامل:
• پر نوشی
• پر ادراری
• گلوله های بزرگتر در ظرف شن گربه
• کاهش وزن
• بوی بد دهان (بدلیل سمومی که در خون ایجاد شده و زخم هایی در دهان، مری و معده ایجاد می کند)
• خواب آلودگی
• مخفی شدن
خوشبختانه، با درمان مناسب، گربه ها می توانند برای سالها با نارسایی کلیه زندگی کنند (برخلاف سگ ها که معمولا این نارسایی سریعتر پیشرفت می کند). مدیریت مداوم می تواند شامل یک رژیم غذایی کم پروتئین، آزمایشات خون مکرر، افزایش دریافت آّب (مثلا با ایجاد یک فواره آب یا تغذیه ی حیوان با غذاهای کنسروی آبکی)، دارو درمانی و حتی تزریق مایعات در زیر پوست حیوان (که بسیاری از صاحبان گربه ها می توانند پس از آموزش دیدن، در منزل هم انجام دهند) باشد.
2.پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید یک بیماری غدد درون ریز است که در آن غده ی تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید ترشح می کند. این اختلال در گربه های میانسال و پیر دیده می شود و می تواند علائم بسیار مشابهی با نارسایی کلیوی داشته باشد:
• تشنگی زیاد
• پرنوشی / پرادراری
• تهوع / اسهال
• کاهش وزن
بهرحال، از آنجائیکه پرکاری تیروئید سوخت و ساز گربه ها را افزایش می دهد، یک علامت مشخص را نشان می دهد: یک پراشتهایی عصبی علیرغم کاهش وزن. نتیجه ی آن می تواند اینها باشد:
• ضربان قلب شدید
• فشار خون بالا (در نتیجه خونریزی حاد، علائم عصبی یا حتی ایجاد لخته و حمله قلبی)
• آسیب ثانویه به اندام ها (مثل یک سوفل قلبی یا تغییرات در کلیه)
خوشبختانه درمان پرکاری تیروئید خیلی موثر است. از طریق درمان دارویی و یا برداشت جراحی غده تیروئید (که کمتر رایج است)، یا از طریق یک رژیم غذایی خاص بنام y/d® (مخصوص سلامت تیروئید گربه ها)، و یا با رادیوتراپی با ایزوتوپ I131 صورت می گیرد. در پرکاری غده تیروئید، هر چه زودتر درمان آغاز شود، عوارض جانبی بالقوه یا آسیب به سایر اندام ها به گربه شما کمتر خواهد بود.
3.دیابت (مرض قند)
یک قاتل خاموش پرهزینه ی گربه ها دیابت شیرین (مرض قند) نام دارد. از آنجائیکه بسیاری از گربه های ما اضافه وزن داشته یا چاق هستند، خطر ابتلاء آنها به دیابت بیشتر است. در دیابت پانکراس (لوزالمعده) نمی تواند به میزان لازم انسولین ترشح کند (دیابت نوع اول) یا مقاومت نسبت به تاثیر انسولین وجود دارد (دیابت نوع دوم). انسولین یک هورمون طبیعی است که قند را به سلول وارد می کند.
در نتیجه ی گرسنگی سلول ها نسبت به قند، بدن قند بیشتری تولید می کند که به افزایش قند خون منجر می شود و بسیاری از علائم بالینی را باعث می شود. علائم بالینی رایج دیابت شبیه نارسایی کلیوی و پرکاری غدد تیروئید است:
• پرنوشی و پرادراری شدید
• تکه های بزرگ شن مرطوب در ظرف خاک گربه
• چاقی شدید یا اضافه وزن همراه با کاهش حجم ماهیچه (خصوصا اطراف ستون مهره ها) و یا کاهش وزن
• بی اشتهایی کاهش یافته یا عصبی
• خواب آلودگی و ضعف
• استفراغ
• بوی غیر طبیعی دهان (بطور مثال، بوی استون)
• راه رفتن غیر عادی (بطور مثال نزدیک شدن بدن به زمین)
درمان دیابت می تواند هزینه بر باشد چرا که به تزریق دوبار در روز انسولینی که شما زیر پوست تزریق می کنید احتیاج دارد. همچنین به تغییر رژیم غذایی (رژیمی با پروتئین بالا و کربوهیدرات پایین)، کنترل مکرر قند خون و معاینات منظم دامپزشکی نیاز است. با اقدامات حمایتی و مراقبت دائم، گربه ها می توانند به شکل قابل قبولی زندگی خوبی داشته باشند اما زمانی که مشکلات ناشی از دیابت پیشرفت کند (مثل دیابت کتواسیدوز، غلیظ شدن خود و سندرم افزایش قند خون)، این بیماری می تواند تهدیدی جدی برای حیات حیوان باشد.
4.بیماری قلبی
بیماری های قلبی هم برای صاحبان گربه ها و همینطور دامپزشکان بسیار ناامید کننده است. به این علت که برخلاف اینکه در اغلب سگ ها صدای غیر طبیعی قلب بلند است (یعنی با یا بدون گوشی پزشکی هم شنیده می شود) و نشانه ای از بیماری قلبی در آنهاست، گربه های مبتلا به بیماری قلبی معمولا صدای غیر طبیعی نشان نمیدهند. در واقع تخمین زده میشود 50 درصد گربه هایی که بیماری قلبی دارند علائم قابل شنیدن قلبی ندارند. علائم بالینی شامل این موارد است:
• صدای غیر طبیعی قلب
• ریتم غیر عادی قلبی
• ضربان قلب سریع
• غش کردن ناگهانی
• سنکوپ (ایست قلبی)
• افزایش تعداد تنفس
• سختی تنفس
• لثه های کبود
• تنفس با دهان باز
• فلجی ناگهانی و حاد (معمولا در اندام های پسین)
• پاهای سرد و دردناک
• درد ناگهانی
• لنگش ناگهانی
• مرگ ناگهانی
وقتی بیماری قلبی تشخیص داده شود (معمولا بر اساس معاینات بالینی، عکس رادیوگراف از قفسه سینه، تست های قلبی و اکوکاردیوگرافی)، درمان شامل اقدامات اورژانس یعنی اکسیژن درمانی، تجویز داروهای ادرار آور، حمایت از فشار خون و داروهای قلبی است. پیش آگهی درازمدت بیماریهای قلبی ضعیف است چرا که داروهای قلبی، بیماری را درمان نمی کنند بلکه از پیشرفت آن جلوگیری می کنند. استثناء موقعی است که بیماری قلبی ناشی از پرکاری تیروئید باشد که اغلب با درمان بیماری اولیه بهتر می شود.
5.سرطان
با افزایش طول عمر سگ ها و گربه ها، ما دامپزشکان موارد سرطان بیشتری می بینیم. رایج ترین نوع سرطان در گربه ها سرطان دستگاه گوارش است که اغلب ناشی از لنفوسارکوما است. علائم بالینی سرطان عبارتند از:
• کاهش وزن
• بی اشتهایی
• استفراغ
• اسهال
• سختی تنفس
• بزرگی یا نفخ غیر طبیعی شکم
• ضعف
• خواب آلودگی
• مخفی شدن
• تب
• ناخوشی عمومی
پیش آگهی سرطان ضعیف است. بهمین دلیل هرچه زودتر به علائم بیماری توجه شده و تشخیص صورت گیرد، درمان می تواند زودتر شروع شود.